Ανακύκλωση συσκευασιών στην Ευρωπαϊκή Ένωση: Ο «πρωταθλητής» και η απογοητευτική θέση της Ελλάδας

Η Ευρωπαϊκή Ένωση φαίνεται να κινείται σε θετική τροχιά όσον αφορά την επίτευξη των στόχων ανακύκλωσης, με αρκετά κράτη-μέλη να καταγράφουν σημαντική πρόοδο.

Το 2023, η ΕΕ παρήγαγε 79,7 εκατομμύρια τόνους απορριμμάτων συσκευασίας, ή 177,8 κιλά ανά κάτοικο, σύμφωνα με τα νεότερα στοιχεία της Eurostat που παρουσιάζει η ιστοσελίδα Euronews.com. Τα δεδομένα δείχνουν ότι ένας σημαντικός αριθμός κρατών-μελών έχει ήδη ξεπεράσει τους στόχους ανακύκλωσης που είχαν τεθεί για το 2030, αν και οι προκλήσεις στον τομέα της διαχείρισης αποβλήτων παραμένουν.

Συγκεκριμένα τα στοιχεία δείχνουν ότι παρότι η συνολική ποσότητα απορριμμάτων μειώθηκε κατά 8,7 κιλά σε σχέση με το 2022, παραμένει 21,2 κιλά υψηλότερη από τα επίπεδα του 2013.

Στη νέα έκθεση τα «απόβλητα συσκευασίας» κατηγοριοποιούν οποιοδήποτε υλικό χρησιμοποιείται για τη συσκευασία, τη μεταφορά, την παράδοση ή την παρουσίαση εμπορευμάτων. Αυτό περιλαμβάνει αντικείμενα όπως γυάλινες φιάλες, πλαστικά δοχεία, κουτιά αλουμινίου, περιτυλίγματα τροφίμων, παλέτες ξύλου και μεταλλικά βαρέλια.

Από το σύνολο των απορριμμάτων συσκευασίας, το 40,4% προήλθε από χαρτί και χαρτόνι, το 19,8% από πλαστικό, το 18,8% από γυαλί, το 15,8% από ξύλο, το 4,9% από μέταλλο και το 0,2% από «άλλες συσκευασίες». Το 2023, επτά χώρες της Ε.Ε. πέτυχαν τον στόχο ανακύκλωσης του 70% των απορριμμάτων συσκευασίας, που έχει τεθεί για το 2030.

Ο «πρωταθλητής» της ανακύκλωσης

Το Βέλγιο κατέλαβε την πρώτη θέση με ένα εντυπωσιακό ποσοστό 79,7 %, πιθανώς χάρη στο σύστημα συλλογής απορριμμάτων «pay-as-you-throw» (πληρώνεις ό,τι πετάς), το οποίο έχει σχεδιαστεί για να ενθαρρύνει τους κατοίκους να ανακυκλώνουν. Το σύστημα λειτουργεί από το 1995 και χρεώνει τα νοικοκυριά με βάση την ποσότητα των μικτών ή υπολειμματικών απορριμμάτων που παράγουν. Σύμφωνα με τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Περιβάλλοντος (EEA), στο Βέλγιο λειτουργεί επίσης ένα εθελοντικό σύστημα επιστροφής εγγύησης για επαναχρησιμοποιούμενες συσκευασίες, όπως γυάλινες φιάλες ποτών ή βιομηχανικά δοχεία.

Στη δεύτερη θέση βρίσκεται η Ολλανδία με 75,8%, ακολουθεί η Ιταλία (75,6%), η Τσεχία (74,8%), η Σλοβενία (73,6%), η Σλοβακία (71,9%) και η Ισπανία (70,5%).

Στον αντίποδα, 4 χώρες ανέφεραν συνολικά ποσοστά ανακύκλωσης συσκευασιών κάτω του 50% το 2023. Πρόκειται για τη Ρουμανία που απέχει σημαντικά από τον στόχο, με ποσοστό ανακύκλωσης μόλις 37,3 % το 2023, η Ουγγαρία (42,8%), η Μάλτα (44,4%) και η Ελλάδα (48,0%).

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο επισημαίνει ότι τα κράτη με χαμηλότερο ΑΕΠ συχνά εμφανίζουν χαμηλούς ρυθμούς ανακύκλωσης, καθώς η ανάπτυξη υποδομών διαχείρισης αποβλήτων που να είναι οικονομικά και περιβαλλοντικά βιώσιμες παραμένει πρόκληση.